تحلیل بازار چیست؟

مفهوم و اهمیت تجزیه و تحلیل بازار 

تحلیل بازار (Market Analysis) ؛ به معنای تحلیل داده ها و اطلاعات مربوط به بازار است که معمولا به وسیله فعالیت های تحقیقات بازار، جمع آوری می شود. در واقع، تحلیل بازار مرحله مکمل تحقیقات بازار است و بر مبنای داده ها، ارزش افزوده ایجاد می کند. خروجی اصلی در فعالیت های تحقیقات بازار، داده (Data) و اطلاعات (Information) است اما خروجی اصلی در فعالیت های تحلیل بازار؛ دانش (Knowledge) و بینش (Insight) است و این ، مهمترین تفاوت میان تحقیقات بازاریابی و تحلیل بازار است.

تحلیل داده های تحقیقات بازار

حقیقت این است که تحلیل داده های تحقیقات بازار، یک فعالیت تخصصی و پیچیده است که متاثر از علوم مختلف بازاریابی، آمار، فناوری اطلاعات و تاحدی جامعه شناسی و روان شناسی است. ترکیب این علوم می تواند به بهترین شکل، ارزش آفرین باشد و داده ها را تبدیل به راه حل، استراتژی یا برنامه نماید. بنابراین به طور خلاصه، تحلیل بازار ؛ مجموعه تکنیک ها و مدل هاست که می تواند داده ها را تبدیل به راه حل (Solution) ، برنامه (Plan) یا استراتژی (Strategy) نماید و یا داده ها را برای تصمیم گیری ، آماده نماید. تصمیم گیری بر مبنای اطلاعات و داده های خام یا تحلیل های سطحی ؛ اغلب نمی تواند کارامد باشد و مدل های پیشرفته می تواند نقش داده ها در تصمیم گیری ها را بهبود بخشد.

 بنابراین تحلیل بازار عمدتا با موضوعاتی نظیر موارد زیر در ارتباط است :

• تحلیل داده ها و اطلاعات جمع آوری شده در فرایند تحقیقات بازار
• تحلیل داده های ثانویه و اطلاعات موجود در سازمان ها و ایجاد ارزش افزوده بر مبنای آنها
• کمک به تصمیم گیری بر مبنای تحلیل داده ها
• تحلیل پیشرفته شرایط بازار و ارائه استراتژی رشد (Growth Strategy)و یا استراتژی ورود به بازار (GoToMarket)
• تحلیل فرصت های موجود در بازار (Market Opportunities Analysis)
• ارائه استراتژی بازاریابی (Marketing Strategy) یا برنامه بازاریابی (Marketing Plan) بر مبنای داده های بازار
• شناسایی راه حل ها برای مشکلاتی که سازمان ها با آن مواجه هستند (مانند افت فروش یا اثربخشی پایین تبلیغات)

به طور خلاصه ، تحلیل بازار یک مرحله بعد از تحقیقات بازاریابی است و می تواند داده ها را به مفاهیم و مدل های کارامدی تبدیل نماید که برای سازمان ها ارزشمند است و می تواند شرایط استفاده بهینه از داده ها را فراهم سازد.

مراحل تجزیه و تحلیل بازار

به طور کلی نقش داده ها در فعالیت های بازاریابی و فروش در سازمان ها در قالب سه مرحله زیر، قابل توصیف است :

• مرحله اول : تحقیقات بازار : که شامل گردآوری و جمع آوری اطلاعات از بخش های بازار یعنی مشتریان؛ رقبا، واسطه ها، خرده فروشان و غیره می باشد. این اطلاعات، مبنای تصمیم گیری های آتی خواهند بود و هرچه اطلاعات در سطح بالاتری جمع آوری گردد، ریسک تصمیمات آتی ، کاهش خواهد یافت.
• مرحله دوم : تحلیل بازار : بر اساس اطلاعات جمع آوری شده از تحقیقات بازار، می توان بازار را تجزیه و تحلیل نمود و فرصت های بازار را شناسایی نمود. تحلیل بازار، تکنیک های زیاد و متنوعی دارد که با هدف ایجاد ارزش افزوده از اطلاعات، انجام می گیرد و مسیر تصمیم گیری بر اساس داده ها را هموار می سازد.
• مرحله سوم : برنامه یا استراتژی: بر اساس راه حل ها و نتایج تحلیل بازار، می توان برنامه کلی یا استراتژی تدوین نمود. به عنوان مثال، استراتژی ورود به بازار و همچنین استراتژی رشد؛ بر مبنای فرصت های شناسایی شده در مرحله قبل؛ صورت می پذیرد. یا در مثال دیگر، انتخاب محصولات یا برنامه برند سازی بر اساس استراتژی تدوین شده ؛ صورت خواهد پذیرفت. بنابراین حجم زیادی از فعالیت های بازاریابی بر مبنای مدل ها و تحلیل های پیشرفته بازار یا بازاریابی صورت می پذیرد که فراهم کننده بینش کلی از بازار ، مشتریان ، رقبا و … هستند.